Η παρέμβαση LEADER αποτελεί ένα βασικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων όπως αυτοί περιγράφονται στην ανάλυση αναγκών που αφορούν στον ειδικό στόχο 8: "Προώθηση της απασχόλησης, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές συμπεριλαμβανομένης της βιοοικονομίας και της βιώσιμης δασοκομίας".
Δεδομένης όμως της ευελιξίας που πρέπει να έχουν οι τοπικές στρατηγικές κατά την σύνταξη τους μέσω της «εκ των κάτω προς τα επάνω» διαδικασίας μπορούν να συμβάλουν σε οποιοδήποτε από τους 9 ειδικούς στόχους όπως αυτοί περιγράφονται στο άρθρο 6 του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115. Ο ειδικός στόχος του κάθε τοπικού προγράμματος θα πρέπει να τεκμηριώνεται πλήρως και να αποτυπώνεται με σαφήνεια στην τοπική στρατηγική του κάθε προγράμματος.
Σημειώνεται ότι οι τοπικές στρατηγικές μπορούν να συμβάλουν μόνο στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα της οικονομίας. Οι επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα μπορούν να έχουν μόνο έμμεσο χαρακτήρα. Παράλληλα, δεν είναι επιλέξιμες οι πράξεις που αφορούν σε μεγάλες υποδομές ευρυζωνικότητας, έργων προστασίας από πλημύρες και έργων προστασίας παραλιακών περιοχών.
Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της ανάλυσης SWOT για την προτεινόμενη περιοχή παρέμβασης, όπως αυτή προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων που αφορούν στην περιοχή αλλά και τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων, καθώς και την ιεράρχηση των αναγκών θα καθοριστούν οι στόχοι του τοπικού προγράμματος LEADER, καθώς και η στρατηγική που υιοθετείται για την επίτευξη των στόχων αυτών. Η στρατηγική επίσης πρέπει να συμβάλει με θετικό / συμπληρωματικό τρόπο σε πολύπλοκες περιφερειακές, εθνικές και κοινοτικές στρατηγικές όπως η κλιματική αλλαγή, η βιοποικιλότητα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και το Farm to Fork. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να υπάρχει αποτύπωση των λοιπών οριζόντιων μέτρων / παρεμβάσεων που υλοποιούνται ή έχουν σχεδιαστεί να υλοποιηθούν και συσχέτιση αυτών με την προτεινόμενη τοπική στρατηγική.
Ιδιαίτερη αναφορά στη στρατηγική του τοπικού προγράμματος θα πρέπει να υπάρχει αναφορικά με την συνεισφορά του στις στρατηγικές της ΕΕ ‘Πράσινη Συμφωνία’, ‘Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο’ και τη συμφωνία για το μακροπρόθεσμο όραμα για τις αγροτικές περιοχές. Πιο συγκεκριμένα απαιτείται η αναφορά των σημείων που εξυπηρετούνται οι εν λόγω στρατηγικές βάσει της τοπικής στρατηγικής.
Η ανάπτυξη της στρατηγικής επίτευξης των στόχων απαιτείται να στηριχθεί στις στρατηγικές ανάπτυξης των επιμέρους τομέων του τοπικού προγράμματος (π.χ. αγροτικού τουρισμού, αξιοποίησης τοπικών πόρων στο γεωργικό και μη γεωργικό τομέα, κ.λπ.), αλλά και ειδικότερα στους θεματικούς στόχους που θα επιλεγούν, οι οποίοι είναι απαραίτητο να καθορισθούν με βάση τις ανάγκες, τη δυναμική, τις δυνατότητες και προοπτικές της περιοχής. Παράλληλα, πρέπει να περιγράφεται η συνάφεια των στόχων του τοπικού προγράμματος με την αναπτυξιακή στρατηγική που υιοθετείται.
Μία από τις βασικές αρχές της πολιτικής LEADER είναι η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την επίτευξη στόχων σε διαφορετικούς κλάδους και τομείς. Κάτω από το πρίσμα αυτό η αναπτυξιακή στρατηγική πρέπει να έχει πολυτομεακό χαρακτήρα και να συμβάλει στην επίτευξη λύσεων σε τοπικά αναπτυξιακά προβλήματα διαφορετικών τομέων μέσω δράσεων οι οποίες λειτουργούν συμπληρωματικά και συνεργατικά μεταξύ τους. Ως εκ τούτου οι στρατηγικοί στόχοι των τοπικών αναπτυξιακών στρατηγικών θα πρέπει να εξυπηρετούν το σύνολο των παρακάτω θεματικών στόχων:
- Ενίσχυση της διαφοροποίηση της οικονομίας (μεταποίηση και αγροδιατροφή)
- Ενίσχυση επιχειρήσεων για την βελτίωση της ελκυστικότητας της περιοχής
- Ενδυνάμωση του τοπικού κοινωνικού ιστού μέσω κοινωνικών δράσεων
- Βελτίωση ποιότητας ζωής τοπικού πληθυσμού και των μεταναστών / προσφύγων
- Διατήρηση και βελτίωση των πολιτιστικών στοιχείων της περιοχής
- Προστασία και ανάδειξη φυσικού περιβάλλοντος
- Ανάπτυξη της δικτύωσης, της συνεργασίας και της καινοτομίας
Ο θεματικός στόχος «Ανάπτυξη της δικτύωσης, της συνεργασίας και της καινοτομίας» θα πρέπει να αποτελεί κατ’ ελάχιστο το 3% της προτεινόμενης δημόσιας δαπάνης του τοπικού προγράμματος μη συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας δαπάνης που αφορά στις λειτουργικές δαπάνες και δαπάνες εμψύχωσης αυτού.
Υποχρεωτικά τα τοπικά προγράμματα θα πρέπει περιλαμβάνουν την ενεργοποίηση και υλοποίηση δράσεων / ενεργειών σε συγκεκριμένες κατηγορίες ενοτήτων όπως κυκλική οικονομία, αξιοποίηση ΤΠΕ, κοινωνική ένταξη, βελτίωση της ποιότητας της ζωής, προστασία από φυσικές καταστροφές, αύξηση συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, καταπολέμηση ψηφιακού αναλφαβητισμού, έργων που συμβάλουν στην ανάπτυξη της καινοτομίας, των συλλογικών δράσεων, της δικτύωση και της συνεργασίας, σε ποσοστό 10% της συνολικής Δημόσιας Δαπάνης του Τοπικού Προγράμματος μη συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας δαπάνης που αφορά στις λειτουργικές δαπάνες και δαπάνες εμψύχωσης αυτού.
Στις περιπτώσεις όπου μία τοπική στρατηγική δεν εξυπηρετεί έναν ή περισσότερους από τους ανωτέρω θεματικούς στόχους απαιτείται πλήρης αιτιολόγηση βάσει της οποίας θα προκύπτει ότι δεν υπάρχει η αναγκαιότητα στήριξης του εν λόγω τομέα ή ότι ο εν λόγω στόχος καλύπτεται από λοιπές αναπτυξιακές πολιτικές που εφαρμόζονται στην περιοχή. Στις περιπτώσεις όπου μία τοπική στρατηγική εξυπηρετεί και άλλες επιπλέον θεματικές κατευθύνσεις αυτές μπορούν να προστεθούν / προταθούν. Στις περιπτώσεις αυτές η σύνταξη του τοπικού προγράμματος θα πρέπει να περιλαμβάνει τον προτεινόμενο θεματικό στόχο σε όλα τα στάδια (SWOT ανάλυση, μήτρα συσχέτισης κ.λπ.).
Επιπροσθέτως, κάθε τοπική στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον ένα σχέδιο διακρατικής ή διατοπικής συνεργασίας. Κάθε περιγραφόμενο σχέδιο διατοπικής / διακρατικής συνεργασίας θα πρέπει να εξυπηρετεί ένα από τους ανωτέρω θεματικούς στόχους.
